PRZEMYSŁ i OKRĘGI PRZEMYSŁOWE W POLSCE
PRZEMYSŁ POLSKI
Przemysł jest działem produkcji, który zajmuje się wydobywaniem i przetwarzaniem surowców. Wywiera on wpływ na inne dziedziny gospodarki narodowej i na ogólny rozwój kraju.
Przemysł spełnia kilka najważniejszych funkcji:
– ekonomiczne: tworzy dochód narodowy i pobudza inne dziedziny gospodarki np.: rolnictwo, transport
– społeczne: daje ludziom dużą liczbę miejsc pracy; podnosi standard życia
– przestrzenne: buduje nowe miasta, osiedla, sklepy,
GŁÓWNE OKRĘGI PRZEMYSŁOWE W POLSCE
Górnośląski Okręg Przemysłowy (GOP): przemysł węglowy, energetyczny, metalurgiczny, maszynowy,
samochodowy; największym zakładem jest Huta Katowice
Warszawski Okręg Przemysłowy: przemysł elektromaszynowy, precyzyjny, elektroniczny, elektrotechniczny, spożywczy; środki transportu
Łódzki Okręg Przemysłowy: przemysł włókienniczy, odzieżowy, dziewiarsko-pończoszniczy
Gdańsk i Gdynia: stocznie budowlane, remontowe; przemysł chemiczny i rafineryjny
Wrocław i Poznań: przem. metalurgiczny, maszynowy, spożywczy; środki transportu
Baza surowca, przemysł
Obecnie w Polsce eksploatuje się ponad 50 rodzajów kopalń. Z punktu widzenia zasobności złóż najważniejszą grupę stanowią: węgiel kamienny, węgiel brunatny, rudy miedzi, cynku, i ołowiu oraz srebro, siarka, sól kamienna i surowce skalne.
Według danych z 1992 Polska dostarcza m. in. 34,5 % światowego wydobycia siarki (1 miejsce w świecie), 4,9% wydobycia węgla kamiennego, 5,6% wydobycia węgla brunatnego (6 miejsce), 4,55% wydobycia srebra (7 miejsce) i 4,9% wydobycia miedzi (9 miejsce).
Udokumentowane zasoby węgla kamiennego wynoszą 61 mld t i należą do największych w Europie. Większość z nich (52 mld t) usytuowana jest w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, 8,8 mld t zasobów przypada na Lubelskie Zagłębie Węglowe, a pozostałe niewielkie zasoby – na likwidowane obecnie Zagłębie Wałbrzyskie.
Złoża naturalne
Zasoby węgla brunatnego wynoszą ponad 14 mld t i są rozproszone (85 złóż) na Nizinie Polskiej. Węgiel brunatny eksploatowany jest w trzech ośrodkach – w Turoszowie, w rejonie Konina oraz w Bełchatowie- zużywany w miejscowych elektrowniach. Jego wydobycie utrzymuje się na dość stabilnym poziomie 60 – 70 mln t rocznie.
Złoża gazu ziemnego występują na obszarze karpackim oraz w zachodniej części Niżu Polskiego; ich łączne zasoby wynoszą 147 mld m3. Poza tym, do wykorzystania są jeszcze zasoby metanu (50 mld m3) z pokładów węgla kamiennego na Górnym Śląsku. Własne wydobycie gazu ziemnego pokrywa tylko 40 – 50% zapotrzebowania krajowego, pozostałe ilości importowane są gazociągami z Rosji.
Rozpoznane zasoby ropy naftowej są minimalne (4,3 mln t); występują na obszarze karpackim oraz w północno-zachodniej części kraju, łącznie z szelfem bałtyckim. Większość zużywanej ropy naftowej importowana jest z Rosji (do rafinerii w Gdańsku i Płocku).
Produkcja energii elektrycznej (135 mld kWh) opiera się w ponad 90% na węglu kamiennym i brunatnym, a tylko 2% na hydroenergii.
Rozpoczęta w latach 80, budowa elektrowni jądrowej w Żarnowcu na wybrzeżu została w 1990 r. wstrzymana.
Zasoby rud miedzi w Zagłębiu Lubińsko – Głogowskim należą do największych w Europie. Huty miedzi znajdują się w Legnicy i Głogowie.
Rudy cynku i ołowiu znajdują się rejonie Olkusza i Trzebini (gdzie są eksploatowane) oraz w Zawiercia; ich zasoby wynoszą 211 mln t, a roczne wydobycie 4,8 mln t. Huty cynku i ołowiu koncentrują się na Górnym Śląsku. Hutnictwo żelaza, rozwinięte głównie na Górnym Śląsku, w Krakowie i Warszawie, opiera się w całości na rudach importowanych (głównie z Ukrainy i Rosji); podobnie hutnictwo aluminium (Konin).
Siarka Europy
Polska dysponuje największymi w Europie złożami siarki w rejonie Tarnobrzega, których zasoby wynoszą 747 mln t. Znaczna część wydobywanej siarki (2,1 mln t) jest eksportowana.
Polska posiada też olbrzymie zasoby soli kamiennej (121 mld t), głównie na Kujawach oraz na Górnym Śląsku. Wyczerpane zostały już zasoby Wieliczki i Bochni. Fabryki sody w Inowrocławiu i Janikowie wykorzystują miejscowe złoża soli kamiennej. Przemysł cementowy i wapienniczy wykorzystuje bogate złoża wapieni i margli w województwie opolskim, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, w Górach Świętokrzyskich, na Wyżynie Lubelskiej oraz na Kujawach.
Wiodące gałęzie przemysłu
Wiodącymi dziedzinami przemysłu przetwórczego jest przemysł elektromaszynowy (23%), chemiczny (18%), rolno-spożywczy (26.5%). Przemysł elektromaszynowy skoncentrowany jest głównie w okręgu warszawskim, na Górnym Śląsku, w okręgu bielskim,we Wrocławiu, Poznaniu, w Gdańsku, Gdyni, i Szczecinie. Mniejsze jego ośrodki rozproszone są po całym kraju.
W przemyśle chemicznym najważniejsze znaczenie mają rafinerie ropy naftowej (Płock, Gdańsk, Czechowice-Dziedzice, Gorlice),przemysł gumowy i tworzyw sztucznych, zlokalizowany w wielu miejscowościach, przemysł farmaceutyczny (Tarchomin, Warszawa, Poznań, Jelenia Góra, Łódź, Kraków). Dobrze rozwinięty jest też przemysł nawozów sztucznych (Puławy, Włocławek, Tarnów, Kędzierzyn), korzystający z importowanych fosforytów, soli potasowych i gazu.
Przemysł włókienniczy skupiony jest w okręgach: łódzkim, białostockim, sudeckim i bielskim. Jest on dotknięty kryzysem, wskutek załamania się rynków wschodnich.
Przemysł rolno-spożywczy ma korzystne warunki rozwoju. Jest najbardziej rozproszony, co związane jest z rozmieszczeniem surowców rolnych, jak i z powszechnym popytem na produkty żywnościowe.
Ważniejszymi branżami jego są: produkcja napojów, przetwórstwo
mięsa, mleka przemysł tytoniowy i cukierniczy.
Bibliografia: Podręcznik Geografii do kl. 8-ej
Encyklopedia Gutenberga
Encyklopedia PWN
Encyklopedia Geograficzna Świata tom V
Źródło: https://sciaga.pl/tekst/30240-31-przemysl_ogolnie_funkcje_okregi_przemyslowe_przemysl_spozywczy_samochodowy